Z książką Marii Janion
spotkałam się na studiach, podczas mojej pracy nad licencjatem. Wtedy Wampira czytałam fragmentami. Niedawno postanowiłam zapoznać się z całością i przyznam,
że była to pouczająca lektura. Może nie tak, jak się tego spodziewałam i nie
znalazłam tu wiele przydatnych informacji dla moich poszukiwań, ale z pewnością
można uznać Wampira. Biografię
symboliczną za wartą uwagi przez wszystkich zainteresowanych tematem
wampiryzmu, nie tylko w literaturze.
Przede wszystkim książka jest kopalnią źródeł bibliograficznych
i cytatów z przeróżnych dziedzin. Autorka imponuje wiedzą i rozeznaniem na
temat wampirów, zwłaszcza w literaturze, nie zapomina przy tym o społecznym i
historycznym tle. Nie polecam pracy osobom zaczynającym przygodę z motywem
wampirycznym, zbyt szczątkowe informacje mogą się wydać wyrwane z kontekstu i
nie wystarczające do zrozumienia poruszanych tematów.
Dobry, nieprzeładowany naukowym językiem styl Janion pozwala
bez większych problemów przejść przez kolejne rozdziały. Autorka potrafi
zaskoczyć interesującymi teoriami, potwierdza również te, które krążą wśród
znawców od dawna. Z jej pracy możemy się dowiedzieć między innymi, że motyw
żywego trupa został utrwalony przez Kościół chrześcijański, który nie miał żadnych trudności w zaakceptowaniu "wymiaru
filozoficznego wampirów. Nasza cywilizacja przedstawia przecież dowód nie do
podważenia, że człowiek może umrzeć, być pogrzebany i opuścić grób, wyposażony
w moc, pozwalającą na obcowanie z żyjącymi – to sam Chrystus." Badaczka na
potwierdzenie tej, dość kontrowersyjnej teorii, przytacza kolejny cytat:
Zapewniając sobie życie nocne za pomocą picia krwi żyjących, wampir jest wyobrażeniem mitu, który stanowi pogańską wersję mitologii chrześcijańskiej, ofiarowującej wiernym ciało i krew Chrystusa. (s. 41)
Janion przeprowadza czytelnika przez genezę powstania i
utrwalenia mitu wampirycznego, powołując się na tytułową symbolikę znaczenia
krwi, śmierci, życia po śmierci. Zwraca uwagę na przemiany, jakim przez wieki
podlegał wampir, z lekka ocierając się tylko o motyw potworności (na co
liczyłam najbardziej). Pokazuje istnienie wampirów w mitach, wierzeniach,
literaturze, filmie oraz prawdziwym świecie, przytaczając przykłady
największych zbrodniarzy i zbrodniarek. Oczywiście przy tej okazji porusza
wątek nieśmiertelności, której tajemnicę posiadł wampir. Nie zapomina o
klimacie, w jakim najlepiej rozwija się wątek wampiryczny, opisując mroczny
urok zamczysk, nocy, śmierci, i
ludzkiego strachu przed nimi.
Doskonałym uzupełnieniem opasłego tomiszcza jest dodatek literacki.
Zamieszczono tu w całości Narzeczoną z
Koryntu Goethego, Wampira
Polidoriego, Upiora. Balladę morlacką
autorstwa Mériméego, Berenice Poego i jeszcze kilka innych, a także fragmenty Giaura Byrona, Draculi Stokera czy Chrztu
ognia Andrzeja Sapkowskiego. Lektura obowiązkowa dla fascynatów
wampirologii, Marii Janion i w ogóle dobry opracowań literackich.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz