O historii gier słów kilka - "Cyfrowe marzenia. Historia gier komputerowych i wideo", Piotr Mańkowski, Trio

Gry towarzyszą mi od dzieciństwa, pamiętam jeszcze czasy gier typu Game & Watch, w której zbierało się do koszyka spadające jajka, w czeluściach szafy stoi jeszcze wysłużony Pegasus, moja pierwsza konsola do gier szyfrowanych na cartridge’ach, nigdy jednak nie zastanawiałam się nad ich historią. Kiedy więc nadarzyła się okazja wniknięcia w świat multimedialnej rozrywki i poznania jego korzeni w postaci książki Piotra Mańkowskiego, nie wahałam się długo. Cyfrowe marzenia uświadamiają, jak długą drogę ewolucji w krótkim czasie przebył przemysł gier. Pozycja wydawnictwa Trio i Collegium Civitas to z pewnością obowiązkowa lektura nie tylko dla fanów, którzy pragną znaleźć źródła inspiracji swoich ukochanych gier, ale także dobrze przygotowana praca opisująca rozwój całego przemysłu gier, od czasów pierwszych automatów poczynając na konsolach najnowszej generacji kończąc.

Mańkowski początek swojej opowieści umieszcza pod koniec lat 60. ubiegłego wieku, kiedy to w Stanach Zjednoczonych, kolebce gier, zaczęły powstawać i święciły triumfy automaty do gier, wielkie pudła z dedykowanymi do nich specjalnie prostymi zręcznościówkami polegającymi na odbijaniu piłeczki czy przemieszczaniem się kosmicznym statkiem po monochromatycznym, ograniczonym środowisku w celu zestrzeliwania innych statków. Era komputerów domowych nadeszła dopiero dwadzieścia lat później, ale to ona właśnie przyczyniła się do skoku w dziedzinie gier, zarówno technologicznego, jak i w konstrukcji światów i fabuł. Na tym z kolei skorzystali japońscy producenci konsoli, potomków automatów w dużo mniejszej wersji, którzy bardzo szybko odebrali władzę Amerykanom nad graczami.

Autor Cyfrowych marzeń zrobił jednak coś o wiele więcej, niż przedstawienie chronologicznej historii rozwoju przemysłu gier. Czytelnik nie otrzyma w książce takiej wyliczanki jak powyższa, rozbudowanej o kilka obrazków. Dostanie rzetelnie opracowaną ewolucję gier pokazaną przez pryzmat wzlotów i upadków większych i mniejszych potentatów rynku, takich jak Atari, Nintendo, Sony czy Electronic Arts albo Bioware. Mańkowski osadził swoją pracę bardzo mocno w kontekście rozwoju firm produkujących gry i sprzęt dla nich dedykowany, nie zapominając o przemianach społecznych i technologicznych. Poświęcił sporo czasu na zebranie odpowiednich materiałów, nie tylko w postaci bibliografii, ale również wielu wywiadów z ludźmi z branży.

Sporo smaczków znajdą w tej książce także miłośnicy fantastyki, którzy łatwo dojdą do wniosku, że przemysł gier ma wiele wspólnego z literaturą fantastyczną, choćby poczynając od tego, że pierwsza fabularna gra została zainspirowana światami z Dungeons & Dragons i tolkienowskim Śródziemiem, natomiast pierwszą w historii grą na podstawie powieści byłaby Jeźdźcy smoków z Pern na podstawie cyklu Anne McCaffrey, gdyby tylko Atari wykupiło prawa do adaptacji książek w 1980 roku. Jednak już dwa lata później wielki sukces odniosła gra Hobbit przeznaczona na pierwsze komputery. Wspólnym mianownikiem świata gier i fantastyki jest także trudność, z jaką przez lata wychodziły one z cienia zapaleńców do światła poważnie traktowanego świata kultury.

Autor obiektywnie ocenia gry, które zrewolucjonizowały rynek, poświęca wiele miejsca „kamieniom milowym”, do których zaliczają się gry, nośniki, na których je nagrywano, jak płyty CD, czy unowocześnienia techniczne typu grafika 3D, zastanawia się także nad fenomenem wirtualnych bohaterów, jak Mario Bros czy Lara Croft. Lektura Cyfrowych marzeń pokazuje dobitnie, jak daleko w tyle w sferze gier znajduje się Polska. Chociaż pierwsze gry powstawały w naszym kraju już w 1989 roku, to wciąż jeszcze raczkujemy w tym przemyśle, mogąc „pochwalić się” sprzedażą ledwo ponad półtora miliona egzemplarzy Wiedźmina (stan na 2010 rok), podczas gdy produkty zachodnich koncernów rozchodzą się w nakładzie rzędu kilkudziesięciu, a zdarza się, że i nawet kilkuset milionów kopii na całym świecie. Mańkowski, opisując kolejne ważne projekty, nie omija drażliwych tematów społecznych, jak przemoc i sposób określania kategorii wiekowej niektórych tytułów, a także związanej z tym ludzkiej hipokryzji w ocenianiu moralności producentów. Pozwala także zrozumieć, do czego doprowadziła komercjalizacja rynku, co można rozszerzyć na inne dziedziny naszego życia. Czarno-białe fotografie sprzętów, ludzi odpowiedzialnych za rozwój przemysłu oraz screenshoty z gier dopełniają całości doskonałego przewodnika dla każdego.

Przewodnik ten czyta się z prawdziwą przyjemnością, styl Piotra Mańkowskiego jest bowiem przejrzysty, pozbawiony mnogości technicznych terminów i akademickiego zadęcia, co znacznie ułatwia odbiór jego książki. Chwilami można się nawet uśmiechnąć do nazbyt kwiecistych porównań czy metafor, ale świadczy to tylko o ogromnej pasji autora i w żadnym wypadku nie ujmuje profesjonalizmu. Szkoda, że mniej postarała się ekipa redaktorska, przepuściwszy wiele literówek, błędów interpunkcyjnych, nie wspominając już o mnóstwie sierot (tak powszechnie w języku redaktorskim nazywa się pozostawienie jednoliterowych spójników i przyimków, a także niektórych liczb czy skrótów nazw na końcu linijki tekstu) szpecących końce wierszy pracy.

Recenzja także na portalu Katedra.